1. Poznaj swoje słabe i mocne strony i dostosuj do nich swoje cele.
2. Zastanów się, co cenisz, w co wierzysz i jakie (realistycznie) chciałbyś, żeby było twoje życie. Weź wykaz scenariuszy, jakie zgromadziłeś i uaktualnij je, zgodnie z przestrzenią psychologiczną, w jakiej się teraz znajdujesz, tak, by pomogły ci zmierzać tam, dokąd chcesz.
3. Odnajdź swoje korzenie. Przeanalizuj swoją przeszłość i odszukaj ciągłe linie i decyzje, które doprowadziły cię tu, gdzie teraz jesteś. Spróbuj zrozumieć i przebaczyć tym, którzy cię zranili i nie pomogli ci, choć mogli to zrobić. Przebacz samemu sobie błędy, grzechy, porażki i minione chwile zakłopotania. Gdy już odsiałeś z nich wszystkie konstruktywne wartości, pogrzeb na zawsze wszystkie negatywne wspomnienia na swój temat. Zła przeszłość żyje w naszej pamięci tylko tak długo, jak jej na to pozwolimy. Natychmiast przygotuj dla niej nakaz eksmisji. Zrób miejsce dla wspomnień o dawnych, nawet niewielkich sukcesach.
4. Wstyd i poczucie winy mają ograniczoną wartość jako wyznaczniki zachowań w dochodzeniu do pozytywnych celów. Nie pozwól sobie na rozkoszowanie się nimi.
5. Poszukuj przyczyn swoich zachowań nie w defektach swojej osobowości, a w fizycznych, społecznych, ekonomicznych i politycznych aspektach swojej bieżącej sytuacji.
6. Przypomnij sobie, że na każde zdarzenie można patrzeć z różnych stron. “Rzeczywistość” to nic innego jak zgoda ludzi na to, by nazywać ją w ten sam sposób, a nie tak jak każdy z osobna ją postrzega. Takie spojrzenie pozwoli ci być bardziej tolerancyjnym w swojej ocenie cudzych intencji i bardziej wspaniałomyślnym w interpretowaniu tego, co wydawać się może odrzuceniem czy lekceważeniem twojej osoby.
7. Nigdy nie mów o sobie złych rzeczy, a już zwłaszcza nigdy nie przypisuj sobie nieodwracalnych cech negatywnych, takich jak: “głupi”, “brzydki”, “mało twórczy”, “nieudacznik”, “niereformowalny”.
8. Nie pozwól innym krytykować cię jako osobę. Tylko twoje konkretne działania mogą być oceniane i doskonalone – przyjmuj życzliwie taką konstruktywną ocenę, jeżeli może ci pomóc.
9. Pamiętaj, że czasem porażka i rozczarowanie to błogosławieństwo w przebraniu, które sygnalizuje ci, że cele nie były dla ciebie odpowiednie i nie warte włożonego wysiłku. Można w ten sposób uniknąć większego zawodu w przyszłości.
10. Nie próbuj tolerować ludzi, pracy i sytuacji, które sprawiają, że czujesz się nie na miejscu. Jeśli nie możesz ich zmienić lub zmienić siebie tak, żebyś poczuł się więcej wart, zostaw to lub omiń. Życie jest zbyt krótkie by marnować czas na depresje.
11. Wygospodaruj sobie czas na relaks, rozmyślania, na słuchanie samego siebie, na hobby i rzeczy, które możesz robić w samotności. W ten sposób będziesz mógł nawiązać kontakt z samym sobą.
12. Ucz się być zwierzęciem społecznym. Ciesz się energią, jaka emanuje z innych ludzi, niepowtarzalnymi cechami i różnorodnością twoich braci i sióstr. Wyobraź sobie, czego mogą się bać, w jakich sferach brak im poczucia bezpieczeństwa i zastanów się, jak mógłbyś im pomóc. Zdecyduj czego od nich potrzebujesz i co masz do dania. A potem daj im sygnał, że jesteś otwarty i gotowy się dzielić.
13. Przestań tak bardzo chronić swoje ego. Jest twardsze i bardziej odporne niż ci się wydaje. Można je posiniaczyć, ale nie złamać. Lepiej już żeby zostało od czasu do czasu zranione z powodu jakiegoś nieudanego zaangażowania uczuciowego, niż żeby odrętwiało z powodu izolacji emocjonalnej i zbyt chłodnego stosunku do innych.
14. Wyznacz sobie długofalowe cele w życiu, a także bardzo konkretne, krótkoterminowe podcele. Regularniej oceniaj swoje postępy i jako pierwszy poklepuj się z aprobatą po ramieniu lub szepcz sobie do ucha słowa pochwały. Jeśli nikt inny nie słyszy twoich przechwałek, nie musisz się martwić o to, że nie jesteś zbyt skromny.
15. Nie jesteś przedmiotem, któremu złe rzeczy po prostu się przydarzają, biernym niebytem mającym nadzieję, tak jak ogrodowy ślimak, że nikt na niego nie nastąpi. Jesteś kulminacją milionów lat ewolucji naszego gatunku, kulminacją marzeń twoich rodziców, kulminacją wyobrażeń Boga. Jesteś niepowtarzalną jednostką, która, tak jak aktywny aktor w dramacie życia, może sama wywoływać zdarzenia. Jeśli się tylko na to zdecydujesz, możesz zmienić kierunek całego swojego życia. Jeśli ma się wiarę w siebie, przeszkody zmieniają się w wyzwania, a wyzwania w osiągnięcia. Nieśmiałość wtedy słabnie, gdyż zamiast ciągle przygotowywać się na coś i martwić się o to, jak przeżyjesz życie, zapominasz o sobie w miarę jak ono samo cię wciąga i absorbuje.

Źródło: Philip G. Zimbardo Nieśmiałość